Tuż po dymisji p.o. Prezesa SGB Jarosława Dąbrowskiego rozmawialiśmy z Panem Jackiem Barszczewskim p.o. Dyrektora Departamentu Komunikacji Społecznej w Komisji Nadzoru Finansowego.
Tylko u nas:
– Szczegóły procedury KNF wobec prezesa SGB,
– Nadzór KNF nad bankami spółdzielczymi,
– Połączenie SGB i BPS,
– Stanowisko KNF w sprawie funkcjonowania Systemu Ochrony Instytucjonalnej.
Faustyna Mołdawiak: W jakim zakresie KNF pełni nadzór nad bankami spółdzielczymi? Czy nadzór nad nimi różni się od nadzoru nad bankami komercyjnymi?
Jacek Barszczewski: Nadzór nad bankami w formie spółki akcyjnej oraz bankami spółdzielczymi sprawowany jest przez KNF jednakowo, na podstawie ustawy Prawo bankowe, z uwzględnieniem specyfiki wynikającej z odmiennej formy prawnej, uwzględnionej w ustawie o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających, ustawie Prawo spółdzielcze, a dla banków działających w formie spółki akcyjnej – kodeks spółek handlowych.
FM: Wiedząc, że ostatnio (po raz pierwszy w historii) doszło do odmowy wydania zgody KNF na pełnienie funkcji poprzedniego prezesa SGB. Chcielibyśmy zapytać, jakimi kryteriami kierują się Państwo podczas procedury wydawania zgody dla nowego p.o. Prezesa Jarosława Dąbrowskiego?
JB: KNF, dokonując oceny wniosków rad nadzorczych banków w sprawie wyrażenia zgody na powołanie osób, o których mowa w art. 22b ust. 1 ustawy Prawo bankowe (tj. prezesa zarządu banku i członka zarządu banku nadzorującego zarządzanie ryzykiem istotnym w działalności banku) w każdym przypadku kieruje się tymi samymi kryteriami.
Stosownie do art. 22b ust. 3 ustawy Prawo bankowe, KNF odmawia wyrażenia zgody, o której mowa powyżej, jeżeli osoba, której dotyczy wniosek:
1. nie spełnia wymogów określonych w art. 22aa (zgodnie z którymi członek zarządu banku powinien mieć wiedzę, umiejętności i doświadczenie, odpowiednie do pełnionych przez niego funkcji i powierzonych im obowiązków, oraz dawać rękojmię należytego wykonywania tych obowiązków);
2. była karana za przestępstwo umyślne lub przestępstwo skarbowe, z wyłączeniem przestępstw ściganych z oskarżenia prywatnego;
3. nie dopełniła obowiązku, o którym mowa w art. 138 ust. 4a (obowiązek powiadomienia KNF przez członka zarządu banku o postawieniu mu zarzutów w postępowaniu karnym, z wyłączeniem zarzutów dotyczących przestępstwa ściganego z oskarżenia prywatnego, lub w postępowaniu w sprawie o przestępstwo skarbowe, w terminie 30 dni od dnia postawienia zarzutów) – w przypadku osoby pełniącej funkcję członka zarządu banku;
4. nie posiada udowodnionej znajomości języka polskiego.
Stosownie do art. 133 ust. 1a ustawy Prawo bankowe, przy wykonywaniu swoich zadań KNF kieruje się również wytycznymi Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego („EUNB”).
Aktualnie obowiązujące wytyczne EUNB oraz Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych („ESMA”) w sprawie oceny odpowiedniości członków (w tym prezesów) organu zarządzającego i osób pełniących najważniejsze funkcje zostały wydane w dniu 21 marca 2018 r. weszły w życie z dniem 30 czerwca 2018 r. i określają wymogi dotyczące odpowiedniości członków zarządu banków oraz pojęcia poświęcania wystarczającej ilości czasu; uczciwości, etyczności i niezależności osądu członka zarządu; odpowiedniego poziomu wiedzy, umiejętności i doświadczenia zarządu jako całości; oraz odpowiednich zasobów ludzkich i finansowych na wprowadzanie w obowiązki i szkolenie takich członków.
Szczegóły konkretnego postępowania administracyjnego prowadzonego przed KNF nie mogą zostać ujawnione ani skomentowane, gdyż są objęte tajemnicą zawodową w rozumieniu art. 10a ust. 2 ustawy Prawo bankowe, jako „uzyskane lub wytworzone w związku ze sprawowaniem nadzoru bankowego informacje, których udzielenie, ujawnienie lub potwierdzenie mogłoby naruszyć chroniony prawem interes podmiotów, których te informacje bezpośrednio lub pośrednio dotyczą lub utrudnić sprawowanie nadzoru bankowego”.
FM: Jakie jest zdanie KNF w kwestii stanowiska byłego już Prezesa SGB Jarosława Dąbrowskiego, na temat konieczności połączenia dwóch głównych zrzeszeń spółdzielczych i stworzenia jednego dużego banku zrzeszającego? Czy KNF może ocenić skutki takiego połączenia dla bankowości spółdzielczej?
JB: Na chwilę obecną nie toczą się procesy ukierunkowane na połączenie funkcjonujących na rynku bankowości spółdzielczej zrzeszeń. Z tego względu KNF nie zamierza na tym etapie odnosić się publicznie do opinii formułowanych nt. połączenia dwóch zrzeszeń.
FM: Jak KNF ocenia dotychczasowe funkcjonowanie IPS?
JB: W sektorze banków spółdzielczych trwają obecnie istotne zmiany organizacyjne. Zmiany te zmierzają w stronę głębszej niż do tej pory integracji. W ocenie nadzoru, formuła działania banków w ramach dotychczasowych zrzeszeń wyczerpała się, dlatego utworzenie systemów ochrony może stanowić szansę na zrównoważony rozwój ich uczestników, przy zachowaniu odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa. Sprawność i efektywność funkcjonowania mechanizmów przyjętych w systemach ochrony, w tym w szczególności mechanizmów pomocowych i kontrolnych oraz zdolność jednostek zarządzających IPS do pełnienia tych funkcji ma kluczowe znaczenie dla sektora banków spółdzielczych w perspektywie długoterminowej. Kontynuowanie budowy tych systemów jest jednym z największych wyzwań stojących przed bankami spółdzielczymi.
Utworzenie IPS nie kończy procesu integracji. Dopiero sposób rozwiązania wyzwań, jakie staną przed systemami ochrony w związku z identyfikowanymi w ramach inspekcji KNF, czy audytów IPS, problemami w niektórych bankach spółdzielczych, będzie zasadniczym testem na wiarygodność IPS. Należy zaznaczyć, że systemy ochrony zgromadziwszy już określone środki pomocowe dysponują możliwościami niesienia realnej, ale uzależnionej od spełnienia określonych warunków, pomocy finansowej. Pomoc ta powinna iść w parze z działaniami sankcyjnymi wobec banków spółdzielczych, których działalność naruszyła obowiązujące w IPS standardy. Pierwsze próby rozwiązania problemów wskazują, że mechanizmy kontrolne, pomocowe i sankcyjne IPS funkcjonują prawidłowo, niemniej KNF uważnie analizuje każdy przypadek, także w kontekście grupowych planów naprawy, o których akceptację obydwa systemy ochrony wystąpiły. Do tej pory systemy ochrony uzyskały zgodę na opracowanie grupowych planów naprawy. Z perspektywy nadzoru zasadniczym elementem oceny będzie wiarygodność przyjętych założeń, a także efektywność realizowanych obecnie, przy udziale jednostek zarządzających systemami, działań wobec tych banków, w których działalności zidentyfikowano istotne problemy.
Należy również zaznaczyć, że oba systemy ochrony mają za sobą pierwsze sprawdziany skuteczności przyjętych rozwiązań pomocowych, polegające na udzieleniu wsparcia procesów łączeniowych zagrożonych banków.
Pierwsze doświadczenia wskazują także, jak istotne jest dysponowanie odpowiednimi, skutecznymi narzędziami, ale również środkami finansowymi, szczególnie obecnie, w pierwszym okresie restrukturyzacji sektora, gdzie ryzyko w poszczególnych bankach nie zostało jeszcze w pełni rozpoznane, a wiele banków wymaga restrukturyzacji. W tym aspekcie kluczowe znaczenie ma funkcjonowanie funduszu pomocowego, w tym wielkość dostępnej pomocy finansowej. W tym kontekście należy pozytywnie ocenić wsparcie, jakim jest ulga w opłatach na BFG – są to pieniądze realnie wspierające stabilność systemu. Bez tych środków utworzenie właściwych mechanizmów wsparcia byłoby bardzo trudne, gdyż obecne środowisko makroekonomiczne, w szczególności niskich stóp procentowych oraz realizowany przez banki spółdzielcze model biznesowy (generująca wysokie koszty działania bankowość tradycyjna) nie sprzyjają generowaniu zysków, które dawałyby możliwość ponoszenia dodatkowych kosztów – szczególnie w instytucjach działających lokalnie, w mniejszej skali.
W bankach spółdzielczych rośnie świadomość, jak istotne dla IPS, ale również dla całego sektora jest to, aby każdy bank był w dobrej kondycji finansowej i odpowiedzialnie zarządzał swoim ryzykiem. Duże znaczenie w zwiększaniu świadomości uczestników systemów ochrony co do wspólnej odpowiedzialności, odgrywają mechanizmy umożliwiające kompleksowy przegląd sytuacji i ryzyka każdego uczestnika oraz systemu jako całości, a także możliwość udostępniania w ramach IPS wyników przeglądu i oceny ryzyka poszczególnym członkom.
FM: Czy KNF odniesie się do dymisji p.o. prezesa SGB Jarosława Dąbrowskiego?
JB: Jest to suwerenna decyzja Pana Dąbrowskiego.
FM: Dziękuję.
JB: Dziękuję