Dr Adam Skowroński: Głównym celem IPS jest niedopuszczenie do powstania sytuacji wymagającej użycia pomocy

Rozmowa z Prezesem Zarządu w Spółdzielczym Systemie Ochrony SGB, Dr. Adamem Skowrońskim, na temat zadań Systemu Ochrony Instytucjonalnej, kryteriów przynależności do IPS oraz korzyści dla banków spółdzielczych, które dołączyły do systemu.

Faustyna Mołdawiak: Skąd wziął się pomysł utworzenia systemu ochrony instytucjonalnej? Czy był jakiś główny powód i kiedy to nastąpiło?

Dr Adam Skowroński: W Polsce istnieją dwa Systemy Ochrony Instytucjonalnej (ang. IPS – Institutional Protection Scheme), powołane przy obu funkcjonujących zrzeszeniach: powstały w listopadzie 2015 r. Spółdzielczy System Ochrony SGB oraz utworzony w grudniu 2015 r. System Ochrony Zrzeszenia BPS.

Instytucje te zostały powołane przez banki spółdzielcze, które postanowiły wykorzystać możliwości wynikające z aktów europejskich dotyczących sektora bankowego, tj. dyrektywy CRD IV* oraz rozporządzenia CRR**, a tym samym przejść na wyższy poziom współpracy w zakresie zarządzania ryzykiem, tworząc IPSy. Oprócz powodów regulacyjnych, banki spółdzielcze kierowały się potrzebą wzmocnienia bezpieczeństwa swojej działalności.

FM: Jakie zadania spełnia IPS?

AS: Głównym celem systemu ochrony jest niedopuszczenie do powstania sytuacji wymagającej użycia pomocy. Służy temu rozbudowany system prewencji. Uczestnicy są oceniani przy pomocy systemu ratingowego oraz zestawu limitów. Wszelkie symptomy mogące oznaczać pogorszenie sytuacji banku-uczestnika systemu, identyfikowane są na wczesnym etapie. Umożliwia natychmiastowe wdrożenie działań zaradczych.

Pomimo działań prewencyjnych, ryzyko jest wpisane w działalność każdego banku i może – chociażby ze względu na niekorzystne dla banku zmiany zewnętrzne – się zmaterializować. W związku z tym, banki tworzące systemy ochrony gwarantują sobie nawzajem płynność i wypłacalność. W celu realizacji ewentualnej pomocy, utworzono specjalny fundusz pomocowy. Banki zobowiązane są także do utrzymywania obowiązkowych minimalnych depozytów, gwarantujących płynność bankom wchodzącym w skład systemu. Środki zgromadzone w ramach tych funduszy stanowią dodatkową gwarancję stabilności i bezpieczeństwa wszystkich uczestników, w tym również banków zrzeszających.

FM: Jakie kryteria muszą spełnić banki spółdzielcze, żeby dołączyć do IPS?

AS: Kryteria były odmienne dla Banków Założycieli Systemu oraz dla tych, które przystępowały po dacie utworzenia. W przypadku tych pierwszych, należało spełnić określone kryteria ilościowe – wynikające wprost z raportowanych przez banki wskaźników. Po 15 listopada 2015 roku, zgodnie z zasadami, które przyjęliśmy tworząc System Ochrony SGB, banki deklarujące wolę przystąpienia do Systemu poddają się szczegółowej procedurze. Przede wszystkim bank musi również spełniać kryteria finansowe, które są określone w Umowie Systemu Ochrony SGB. Następnie, bank poddawany jest szczegółowemu audytowi, w którym dokonuje się analizy sytuacji ekonomiczno-finansowej, oceny ryzyka występującego w banku i wpływu tego banku na ryzyko całego Systemu.

Wszystkie banki, które zostały przyjęte do Systemu, przeszły powyższe procedury i spełniły wymagania określone w umowie. W niektórych przypadkach banki, które zgłosiły chęć przystąpienia do SSO SGB, nie spełniały określonych ilościowo kryteriów. Dopiero po ich osiągnięciu możliwe będzie uruchomienie dalszej procedury przystępowania.

FM: Dlaczego niektóre banki spółdzielcze nie dołączają do IPS?

AS: Historycznie przyczyny braku chęci utworzenia a następnie przystąpienia do systemów ochrony były i są rożne. Na początku była to niepewność przed nieznanym. Nie do końca były znane zasady funkcjonowania systemów. Banki obawiały się przede wszystkim utraty swojej niezależności.

Obecnie, w przypadku Systemu Ochrony SGB, przyczyny braku woli dołączenia do IPS leżą głównie po stronie kryteriów finansowych.

FM: Czy klienci banków mają jakieś korzyści, z tytułu przynależności ich banku do Systemu Ochrony Instytucjonalnej?

AS: Banki – w tym banki spółdzielcze – są instytucjami zaufania społecznego. Zakładając długoterminową lokatę lub biorąc kredyt, klient banku chce być pewny, że podjął decyzję o współpracy z wiarygodnym partnerem. Dlatego każde rozwiązanie, które podnosi poziom bezpieczeństwa w bankach, jest korzystne dla ich klientów.

W kontekście bezpieczeństwa warto również przypomnieć o tym, że depozyty wszystkich banków spółdzielczych objęte są gwarancjami Bankowego Funduszu Gwarancyjnego.

FM: W jaki sposób na przynależności do Systemu Ochrony Instytucjonalnej korzystają banki?

AS: Wymierną korzyścią dla banków jest wsparcie merytoryczne, które otrzymują od jednostki zarządzającej Systemem Ochrony SGB. Uczestnicy otrzymują od IPS SGB doradztwo w obszarze zarządzania ryzykiem, alerty prawne i ekonomiczne, regulacje wzorcowe dotyczące zarządzania ryzykiem. Wymienione działania wpisują się w szeroko rozumiany system prewencji, który realizuje IPS SGB.

Dodatkowo, kolejne wymierne korzyści to ulgi z tytułu opłat na BFG oraz koszty funkcjonowania KNF, możliwość obniżenia kwoty aktywów ważonych ryzykiem (a tym samym poprawy współczynników wypłacalności), zwolnienie z indywidualnego obowiązku spełniania normy LCR i zwolnienie z indywidualnego obowiązku opracowywania planów naprawy.

FM: Dziękuję
AS: Dziękuję

*CRD IV (Capital Requirements Directive IV) – Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/36/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie warunków dopuszczenia instytucji kredytowych do działalności oraz nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi i firmami inwestycyjnymi.

**CRR (Capital Requirements Regulation) – Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych.