Funkcjonowanie banków spółdzielczych poza IPS

Glass facade with Bank inscription

IPS (skrót od nazwy angielskiej: Institutional Protection Scheme) oznacza instytucjonalny system ochrony. W odniesieniu do banków spółdzielczych istnieje on w Polsce od 2015 r. Stanowi odpowiedź polskiego prawa na przepisy unijne (tzw. rozporządzenie CRR), wprowadzające – po kryzysie finansowym – dodatkowe normy ostrożnościowe względem banków.

Rozwiązanie to przyjęła większość banków zrzeszona w: Spółdzielczej Grupie Bankowej i Banku Polskiej Spółdzielczości. Część banków wchodzących w skład grupy BPS nie przystąpiła jednak do IPS, ale mimo to – jak twierdzi Anna Zwierzchowska – żądano od nich składania depozytów obowiązkowych i dawania gwarancji płynności. Co więcej, fundusz pomocowy został zlikwidowany. Inaczej przebiegało to w Austrii, gdzie fundusz taki został podzielony na banki, które przystąpiły do systemu ochrony i pozostałe – które wstrzymały się od takiego kroku.

Nowe zrzeszenie- Polski Bank Apeksowy SA
W Polsce więc – na skutek określonych działań – powstał pomysł utworzenia nowego zrzeszenia. W rezultacie 15 marca br. został zarejestrowany Polski Bank Apeksowy SA. W jego skład weszło 56 banków, m.in.: BS Tarczyn, BS Radom, BS Iłża, BS Bydgoszcz. Rola nowego podmiotu jest ograniczona jedynie do świadczenia usług na rzecz zrzeszonych banków spółdzielczych w formie m.in. obsługi finansowej zrzeszenia, realizacji rozliczeń i obsługi prawnej. Twórcy uważali, że taka instytucja nie będzie konkurować z bankami spółdzielczymi, jak – ich zdaniem – robią to banki zrzeszające, ale spełni rolę służebną i pomoże im się rozwijać.

Dystans wobec IPS wyrażał też Józef Mitura, prezes Zarządu BS w Brodnicy. Zauważał, że nowy system powstał na skutek zaistniałych nieprawidłowości niektórych podmiotów wewnątrz sektora. Sądził ponadto, że rozwiązanie to zawęzi elastyczność banków i uniemożliwi zachowanie ich lokalnego charakteru. W efekcie Bank w Brodnicy przeszedł na samodzielną działalność. Odrębnie funkcjonuje także – już od lat – Krakowski Bank Spółdzielczy. Jednak wyłącznie banki o wysokim kapitale własnym (powyżej 5000 euro) mogą pozwolić sobie na taką niezależność. Muszą one też spełniać inne normy.

Narodowy Bank Polski pozytywnie o IPS
W ostatnich dniach ukazał się raport NBP, który pozytywnie ocenia IPS i wyraża zaniepokojenie z powodu pozostawania części banków poza systemem ochrony. Dlaczego niektóre podmioty wciąż nie podjęły decyzji? Otóż nie każdy bank może zostać uczestnikiem IPS. Koniecznym warunkiem jest wypełnienie rygorystycznych kryteriów zatwierdzonych przez KNF.

Jeśli więc banki nie spełniają tych wymogów, a także – nie zdołają istnieć samodzielnie lub też – krytycznie odnoszą się do IPS, alternatywą wydaje się być przystąpienie do Polskiego Banku Apeksowego. Na wybór dalszej strategii działania jest czas do końca br. Wówczas bowiem wygasają dotychczasowe umowy zrzeszeniowe w grupach SGB i BPS.

NBP apeluje przy tym o ściślejszą integrację sektora bankowości spółdzielczej. Nie wszystkim jednak, jak wspomniano, odpowiadają zachodzące procesy centralizacyjne i konsolidacyjne. Istnieją głosy, że stanowią one w istocie zaprzeczenie idei banków spółdzielczych. Dla sceptyków zatem pozostaje szybki ogląd funkcjonowania Banku Apeksowego lub – ewentualnie – kondycji banków samodzielnych i przyjęcie którejś opcji. Miejmy nadzieję, że procesy te będą się odbywać z zachowaniem pełnej wolności każdego podmiotu, bez narzucania odgórnych rozwiązań.

autor: Joanna Marszk
fot. fotolia